Takaisin Tulosta

Kaulavaltimon seinämäpaksuus (intima-media thickness, IMT)

Lisätietoa aiheesta
Ilkka Kantola ja Ilkka Pörsti
10.9.2020

Kaikututkimuksen avulla mitattu kaulavaltimon lisääntynyt IMT (intima-media thickness) tai kaulavaltimossa havaitut ateroskleroottiset plakit ennustavat lisääntynyttä aivohalvauksen ja sydäninfarktin riskiä «Bots ML, Hoes AW, Koudstaal PJ ym. Common carotid ...»1, «Hodis HN, Mack WJ, LaBree L ym. The role of caroti...»2, «O'Leary DH, Polak JF, Kronmal RA ym. Carotid-arter...»3. Menetelmää voidaan käyttää verenkiertoelinriskin arvioimiseksi hypertensiopotilailla «Cuspidi C, Ambrosioni E, Mancia G ym. Role of echo...»4. Vaikka kaulavaltimon IMT:n ja verenkiertoelinriskin välillä on jatkuva yhteys, epänormaalina pidetään > 0,9 mm:n seinämäpaksuutta arteria carotis communiksesta mitattuna. Tosin ikääntymisen vaikutuksesta kaulavaltimon seinämässä tapahtuu paksuuntumista, eikä tarkkaa ylärajaa normaaliarvolle voida tämän vuoksi antaa.

Ateroskleroottisten plakkien löytämiseksi kaulavaltimoiden haarautumiskohta ja sisempi kaulavaltimo pitää myös tutkia. Plakkien kriteereinä pidetään IMT-arvoa > 1,3–1,5 mm tai paikallista IMT:n paksuuntumaa, joka on > 0,5 mm tai > 50 % ympäröivän valtimon IMT-arvoa suurempi «Zanchetti A, Rosei EA, Dal Palù C ym. The Verapami...»5, «Zanchetti A, Bond MG, Hennig M ym. Calcium antagon...»6, «Zanchetti A, Bond MG, Hennig M ym. Absolute and re...»7. Kaulavaltimoiden IMT:n mittauksella voidaan löytää varhaisempia kohonneeseen verenpaineeseen liittyviä verisuonitason muutoksia kuin nilkka-olkavarsipaineen mittauksella «Zanchetti A, Bond MG, Hennig M ym. Calcium antagon...»6.

Ahtauttavilla kaulavaltimon plakeilla on voimakkaampi yhteys sekä aivohalvauksen että sydäninfarktin riskiin verrattuna tilanteeseen, jossa IMT:n on suurentunut ilman ateroskleroottisia plakkeja «Sehestedt T, Jeppesen J, Hansen TW ym. Risk predic...»8, «Nambi V, Chambless L, Folsom AR ym. Carotid intima...»9, «Touboul PJ, Hennerici MG, Meairs S ym. Mannheim ca...»10. Perinteisistä riskitekijöistä riippumatta ateroskleroottisten plakkien läsnäolo nostaa potilaan verenkiertoelinriskin kohtalaisesti kohonneesta korkean riskin ryhmään «Polak JF, Pencina MJ, Pencina KM ym. Carotid-wall ...»11, «Zanchetti A, Hennig M, Hollweck R ym. Baseline val...»12.

Kirjallisuutta

  1. Bots ML, Hoes AW, Koudstaal PJ ym. Common carotid intima-media thickness and risk of stroke and myocardial infarction: the Rotterdam Study. Circulation 1997;96:1432-7 «PMID: 9315528»PubMed
  2. Hodis HN, Mack WJ, LaBree L ym. The role of carotid arterial intima-media thickness in predicting clinical coronary events. Ann Intern Med 1998;128:262-9 «PMID: 9471928»PubMed
  3. O'Leary DH, Polak JF, Kronmal RA ym. Carotid-artery intima and media thickness as a risk factor for myocardial infarction and stroke in older adults. Cardiovascular Health Study Collaborative Research Group. N Engl J Med 1999;340:14-22 «PMID: 9878640»PubMed
  4. Cuspidi C, Ambrosioni E, Mancia G ym. Role of echocardiography and carotid ultrasonography in stratifying risk in patients with essential hypertension: the Assessment of Prognostic Risk Observational Survey. J Hypertens 2002;20:1307-14 «PMID: 12131527»PubMed
  5. Zanchetti A, Rosei EA, Dal Palù C ym. The Verapamil in Hypertension and Atherosclerosis Study (VHAS): results of long-term randomized treatment with either verapamil or chlorthalidone on carotid intima-media thickness. J Hypertens 1998;16:1667-76 «PMID: 9856368»PubMed
  6. Zanchetti A, Bond MG, Hennig M ym. Calcium antagonist lacidipine slows down progression of asymptomatic carotid atherosclerosis: principal results of the European Lacidipine Study on Atherosclerosis (ELSA), a randomized, double-blind, long-term trial. Circulation 2002;106:2422-7 «PMID: 12417537»PubMed
  7. Zanchetti A, Bond MG, Hennig M ym. Absolute and relative changes in carotid intima-media thickness and atherosclerotic plaques during long-term antihypertensive treatment: further results of the European Lacidipine Study on Atherosclerosis (ELSA). J Hypertens 2004;22:1201-12 «PMID: 15167456»PubMed
  8. Sehestedt T, Jeppesen J, Hansen TW ym. Risk prediction is improved by adding markers of subclinical organ damage to SCORE. Eur Heart J 2010;31:883-91 «PMID: 20034972»PubMed
  9. Nambi V, Chambless L, Folsom AR ym. Carotid intima-media thickness and presence or absence of plaque improves prediction of coronary heart disease risk: the ARIC (Atherosclerosis Risk In Communities) study. J Am Coll Cardiol 2010;55:1600-7 «PMID: 20378078»PubMed
  10. Touboul PJ, Hennerici MG, Meairs S ym. Mannheim carotid intima-media thickness consensus (2004-2006). An update on behalf of the Advisory Board of the 3rd and 4th Watching the Risk Symposium, 13th and 15th European Stroke Conferences, Mannheim, Germany, 2004, and Brussels, Belgium, 2006. Cerebrovasc Dis 2007;23:75-80 «PMID: 17108679»PubMed
  11. Polak JF, Pencina MJ, Pencina KM ym. Carotid-wall intima-media thickness and cardiovascular events. N Engl J Med 2011;365:213-21 «PMID: 21774709»PubMed
  12. Zanchetti A, Hennig M, Hollweck R ym. Baseline values but not treatment-induced changes in carotid intima-media thickness predict incident cardiovascular events in treated hypertensive patients: findings in the European Lacidipine Study on Atherosclerosis (ELSA). Circulation 2009;120:1084-90 «PMID: 19738145»PubMed