Välikorvatulehdus (lasten äkillinen)

Käypä hoito
Suomalaisen Lääkäriseuran Duodecimin, Korva-, nenä- ja kurkkutaudit – pään ja kaulan kirurgia ry:n, Suomen Lastenlääkäriyhdistys ry:n ja Suomen Yleislääketieteen yhdistys ry:n asettama työryhmä
6.9.2017

 

Miten viitata Käypä hoito -suositukseen? «K1»1

Keskeinen sisältö

  • Korvatulehdusten hoidon perimmäiset tavoitteet ovat tulehduksen aiheuttaman kivun ja kuulon huononemisen minimointi sekä komplikaatioiden ehkäisy.
  • Äkillisen välikorvatulehduksen (akuutin otiitin) diagnostiset kriteerit ovat välikorvaerite, tulehduksen merkit tärykalvolla ja infektioon viittaavat oireet tai löydökset.
  • Taudin ilmaantuvuus on suurimmillaan 6–24 kuukauden iässä. Ilmaantuvuuden huippu on noin vuoden iässä.
  • Yleisimmät aiheuttajabakteerit ovat Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae ja Moraxella catarrhalis, joita löytyy välikorvaeritteestä 70–90 %:ssa tapauksista.
  • Valtaosassa tapauksista välikorvaeritteestä voidaan löytää myös viruksia, joten useimmilla lapsilla välikorvatulehdus on bakteerien ja virusten aiheuttama sekainfektio.
  • Äkillisen välikorvatulehduksen oireet ovat pitkälti samoja kuin pelkän ylähengitystieinfektion, joten sitä ei voida diagnosoida luotettavasti ilman korvien tutkimista.
  • Diagnoosin apuvälineenä suositellaan käytettäväksi tympanometriaa.
  • Hoidon aloituksessa ensisijaista on korvakivun tehokas hoito.
  • Jos äkillisen välikorvatulehduksen diagnoosi on varma, tulehdus suositellaan hoidettavaksi pääsääntöisesti antibiootilla.
  • Jos antibioottihoitoa ei aloiteta, lapsi tulee tutkia uudelleen 2–3 päivän kuluttua, jollei hän ole selvästi paranemassa.
  • Ensisijaiset hoidossa käytettävät antibiootit ovat amoksisilliini ja amoksisilliini-klavulaanihappo.
  • Korvien jälkitarkastuksen tarve tulee arvioida yksilöllisesti niin, että otetaan huomioon lapsen ikä sekä jälkitarkastuslöydöksen merkitys lapselle myöhemmin mahdollisesti tehtävien toimenpiteiden kannalta.

Tavoitteet ja kohderyhmät

  • Suosituksen tavoitteena on parantaa äkillisen välikorvatulehduksen hoidon laatua ja yhtenäistää hoitokäytäntöjä.
  • Suositus keskittyy pääasiassa alle kouluikäisten lasten äkillisiin välikorvatulehduksiin.
  • Suositus on tarkoitettu ensisijaisesti perusterveydenhuoltoon.

Määritelmä

Ilmaantuvuus ja esiintyvyys

Riskitekijät

Etiologia

Diagnoosi

Oireet

Korvien tutkiminen

Kuva 1.

Korvien tutkimisasento.

Kuva 2.

Kahden eri valmistajan pneumaattinen otoskooppi.

Tärykalvolöydökset

Kuva 3.

Äkillinen välikorvatulehdus (vasen tärykalvo). Tärykalvo on lievästi pullottava, vasaran nuppi ja umbo ovat hahmotettavissa, umbo on lievästi painuneena kohti välikorvaa. Tärykalvo näyttää täysin samealta, koska välikorvassa on kellertävän märkäistä eritettä. Vasaran varren etupuolelta kuultaa hieman ilmaa välikorvan puolella. Vasaran varren korostunut verekkyys on epäspesifinen löydös, joka voi johtua tulehduksen lisäksi myös itkusta, rimpuilusta tai vain kevyestä korvakäytävän koskettamisesta.

Kuva: Ruohola A, Tähtinen PA, Laine MK, University of Turku, Finland

Kuva 4.

Äkillinen välikorvatulehdus (oikea tärykalvo). Tärykalvo pullottaa ulospäin. Tärykalvon maamerkkejä (vasaran nuppi ja varsi, umbo, valoheijaste) ei pysty kunnolla hahmottamaan. Tärykalvo on kellertävän samea viitaten märkäiseen eritteeseen. Huomaa, ettei tärykalvo punoita juuri lainkaan.

Kuva: Ruohola A, Tähtinen PA, Laine MK, University of Turku, Finland

Taulukko 1. Tärykalvon inspektiolöydökset terveellä ja äkillistä välikorvatulehdusta sairastavalla lapsella
Tärykalvon ominaisuus Normaali löydös Välikorvatulehdukseen viittaava löydös
Muoto Kovera Pullottava tai tasainen
Väri Helmenharmaa Punainen, kellertävä tai vaalea
Läpikuultavuus Läpikuultava Samea
Heijaste Kapea ja tarkkarajainen Poissa tai levinnyt
Liikkuvuus Herkkä Poissa tai heikentynyt

Hoito

Kipulääkkeet

  • Hoidon aloituksessa ensisijaista on korvakivun hoito.
  • Kivun hoitoon voidaan käyttää parasetamolia (15–20 mg/kg × 3–4), ibuprofeenia (10 mg/kg × 3) tai naprokseenia (5 mg/kg × 2) «Bertin L, Pons G, d'Athis P ym. A randomized, doub...»22, «Varsano IB, Volovitz BM, Grossman JE. Effect of na...»23.
  • Tärykalvoa puuduttavien korvatippojen (sinkokaiini) tehosta ei ole tutkimusnäyttöä, mutta niitä voidaan antaa kivun lievitykseen, ellei tärykalvossa ole tiedossa olevaa reikää.
  • Jos lapsi herää yöllä korvakipuun ja kotona on käytettävissä kivun hoitoon soveltuvia lääkkeitä, ei ole tarpeen lähteä lääkäriin yöaikaan pelkästään antibioottihoidon tarpeen arviointia varten. Jos kivun hoito ei onnistu kotona tai lapsen vointi muuten sitä edellyttää, lapsen voi tuoda päivystysvastaanotolle mihin vuorokauden aikaan tahansa.

Mikrobilääkkeet

Vuotavan putkitetun korvan hoito

Muut lääkkeet

Tärykalvopisto

  • Äkillisen välikorvatulehduksen hoidossa tärykalvopistosta ei ole osoitettu olevan hyötyä taudin paranemisen kannalta «Tärykalvopistosta ei ilmeisesti ole hyötyä akuutin otiitin paranemisessa.»B.
  • Jos lapsella epäillään korvatulehduksen komplikaatiota, hänellä on jokin immuunivajavuustila tai hän kuuluu heikentyneen yleistilansa vuoksi sairaalahoitoon, tärykalvopisto ja tärykalvoputkitus ovat usein tarpeellisia välikorvaeritteen poistamiseksi, välikorvan ilmastoimiseksi ja etiologian selvittämiseksi.
  • Jos lapsella on erittäin kova korvakipu välikorvaontelon lisääntyneen paineen vuoksi, tärykalvopisto voi olla aiheellinen kivun ensiapuluonteiseksi vähentämiseksi.

Seuranta

Jälkitarkastus

  • Tutkimusnäyttöä jälkitarkastuksen tarpeellisuudesta tai seurantakäynnin osuvimmasta ajankohdasta ei ole.
  • Jälkitarkastuksen tarve tulisi arvioida jokaisen lapsen osalta yksilöllisesti niin, että otetaan huomioon hänen ikänsä ja erityisesti se, mikä merkitys jälkitarkastuksen löydöksellä on lapselle myöhemmin mahdollisesti tehtävien leikkaustoimenpiteiden kannalta.
    • Tärykalvoputkituksen harkinnan kannalta on merkitystä sillä, paraneeko välikorva eritteettömäksi toistuvien tulehdusten välillä vai onko välikorvassa eritettä koko ajan.
  • Rutiininomaista jälkitarkastusta ei tarvita oireettomille vanhemmille lapsille, joilla ei epäillä kuulon heikkenemää.
  • Jos jälkitarkastus katsotaan tarpeelliseksi, se suositellaan tehtäväksi noin kuukauden kuluttua diagnoosista.
  • Jälkitarkastus voidaan toteuttaa otoskopialla tai tympanometrialla. Jos tympanometrialöydös on normaali, otoskopiaa ei tarvita.

Milloin erikoislääkärin arvioon?

  • Potilaalla epäillään välikorvatulehduksen komplikaatiota (esim. kartiolisäkkeen tulehdus tai kasvohalvaus). Ks. lisätietoa aiheesta «Välikorvatulehdusten komplikaatiot»4.
  • Märkävuoto korvasta (joko putken tai puhkeaman kautta) on asianmukaisesta antibioottihoidosta huolimatta jatkunut yli 7 vuorokautta.
  • Välikorvassa on ollut nestettä yhtäjaksoisesti 3 kuukauden ajan.
  • Potilaalla on ollut yli 3 välikorvatulehdusta puolen vuoden aikana tai yli 4 välikorvatulehdusta vuoden aikana. Potilaan kokonaistilanne, kuten ikä, perinnöllinen alttius, perussairaudet, oireiden voimakkuus, päivähoitomuoto ja vuodenaika, on kuitenkin huomioitava.
  • Jos potilaalla on ennestään kuulovamma, erikoislääkärin arvioon lähetetään harkinnan mukaan.

Toistuvien välikorvatulehdusten ehkäisy

Riskitekijöiden välttäminen ja suojaavat tekijät

  • Koska ylähengitysteiden virusinfektio on merkittävin välikorvatulehduksen riskitekijä, kaikki keinot, joilla lasten sairastumista ylähengitystieinfektioon pystyttäisiin vähentämään, todennäköisesti vähentäisivät myös sen komplikaationa ilmaantuvia välikorvatulehduksia.
  • Riskitekijöistä päivähoito kodin ulkopuolella, altistuminen tupakansavulle ja tutin käyttö ovat mahdollisia intervention kohteita.

Lääkkeet ja muut valmisteet

Antibiootit

Ksylitoli

Muut valmisteet

Leikkaushoito

Rokotteet

Suomalaisen Lääkäriseuran Duodecimin, Korva-, nenä- ja kurkkutaudit – pään ja kaulan kirurgia ry:n, Suomen Lastenlääkäriyhdistys ry:n ja Suomen Yleislääketieteen yhdistys ry:n asettama työryhmä

Välikorvatulehdus (lasten äkillinen) -suosituksen historiatiedot «Välikorvatulehdus (lasten äkillinen), Käypä hoito -suosituksen historiatiedot»5

Puheenjohtaja:

Terho Heikkinen, lastentautiopin professori, lastentautien ja lasten infektiosairauksien erikoislääkäri; Turun yliopisto ja TYKS:n lasten ja nuorten klinikka

Jäsenet:

Jussi Jero, korva- nenä- ja kurkkutautiopin professori, vastuualuejohtaja; Turun yliopisto ja TYKS:n korva-, nenä- ja kurkkutautien klinikka

Tuomas Klockars, dosentti, korva-, nenä- ja kurkkutautien erikoislääkäri, kliininen opettaja; Helsingin yliopisto ja HYKS

Tanja Laukkala, LT, psykiatrian erikoislääkäri, vastaava asiantuntijalääkäri; Kela, Käypä hoito -toimittaja

Marjo Renko, dosentti, lastentautien ja lasten infektiosairauksien erikoislääkäri; Oulun yliopisto, PEDEGO-tutkimusryhmä

Markku Sumanen, LT, yleislääketieteen apulaisprofessori; Tampereen yliopisto

Jaana Vuopio, LKT, bakteeriopin professori, kliinisen mikrobiologian erikoislääkäri; Turun yliopisto

Sidonnaisuudet

Terho Heikkinen: Apuraha (GlaxoSmithKline), Asiantuntijapalkkio (GlaxoSmithKline, Sanofi Pasteur), Luentopalkkio (AstraZeneca, Sanofi Pasteur).

Jussi Jero: Asiantuntijapalkkio (Luentopalkkio Boehringer Ingelheim 2016).

Tuomas Klockars: Ei sidonnaisuuksia.

Tanja Laukkala: Ei sidonnaisuuksia.

Marjo Renko: Ei sidonnaisuuksia

Markku Sumanen: Ei sidonnaisuuksia.

Jaana Vuopio: Luentopalkkio (Mediuutiset, Suomalainen Lääkäriseura Duodecim, Suomen Hammaslääkäriseura Apollonia, Suomen Lääkäriliitto), Lisenssitulo tai tekijänpalkkio (Kustannus Oy Duodecim)

Kirjallisuusviite

Välikorvatulehdus (lasten äkillinen). Käypä hoito -suositus. Suomalaisen Lääkäriseuran Duodecimin, Korva-, nenä- ja kurkkutaudit – pään ja kaulan kirurgia ry:n, Suomen Lastenlääkäriyhdistys ry:n ja Suomen Yleislääketieteen yhdistys ry:n asettama työryhmä. Helsinki: Suomalainen Lääkäriseura Duodecim, 2017 (viitattu pp.kk.vvvv). Saatavilla internetissä: www.kaypahoito.fi

Tarkemmat viittausohjeet: «http://www.kaypahoito.fi/web/kh/viittaaminen»2

Vastuun rajaus

Käypä hoito -suositukset ja Vältä viisaasti -suositukset ovat asiantuntijoiden laatimia yhteenvetoja yksittäisten sairauksien diagnostiikan ja hoidon vaikuttavuudesta. Suositukset toimivat lääkärin tai muun terveydenhuollon ammattilaisen päätöksenteon tukena hoitopäätöksiä tehtäessä. Ne eivät korvaa lääkärin tai muun terveydenhuollon ammattilaisen omaa arviota yksittäisen potilaan parhaasta mahdollisesta diagnostiikasta, hoidosta ja kuntoutuksesta hoitopäätöksiä tehtäessä.

Tiedonhakukäytäntö

Systemaattinen kirjallisuushaku on hoitosuosituksen perusta. Lue lisää artikkelista khk00007

Kirjallisuutta

  1. Bluestone CD, Klein JO. Otitis media in infants and children. 3. painos. Philadelphia: WB Saunders, 2001
  2. Karma P, Palva T, Kouvalainen K ym. Finnish approach to the treatment of acute otitis media. Report of the Finnish Consensus Conference. Ann Otol Rhinol Laryngol Suppl 1987;129:1-19 «PMID: 2436542»PubMed
  3. Pukander J, Karma P, Sipilä M. Occurrence and recurrence of acute otitis media among children. Acta Otolaryngol 1982;94:479-86 «PMID: 7180421»PubMed
  4. Sipilä M, Pukander J, Karma P. Incidence of acute otitis media up to the age of 1 1/2 years in urban infants. Acta Otolaryngol 1987;104:138-45 «PMID: 3661155»PubMed
  5. Saukkonen S-M, Vuorio S. Perusterveydenhuolto 2014. Tilastoraportti. Terveyden ja hyvinvoinninlaitos. 6/2016, «http://www.julkari.fi/bitstream/handle/10024/130507/Tr06_2016.pdf?sequence=3»3
  6. Mandel EM, Casselbrant ML, Richert BC ym. Eustachian Tube Function in 6-Year-Old Children with and without a History of Middle Ear Disease. Otolaryngol Head Neck Surg 2016;154:502-7 «PMID: 26626132»PubMed
  7. Niemelä M, Uhari M, Lautala P ym. Association of recurrent acute otitis media with nasopharynx dimensions in children. J Laryngol Otol 1994;108:299-302 «PMID: 8182313»PubMed
  8. Renko M, Kristo A, Tapiainen T ym. Nasopharyngeal dimensions in magnetic resonance imaging and the risk of acute otitis media. J Laryngol Otol 2007;121:853-6 «PMID: 17224090»PubMed
  9. Casey JR, Kaur R, Friedel VC ym. Acute otitis media otopathogens during 2008 to 2010 in Rochester, New York. Pediatr Infect Dis J 2013;32:805-809 «PMID: 23860479»PubMed
  10. Ruohola A, Meurman O, Nikkari S ym. Microbiology of acute otitis media in children with tympanostomy tubes: prevalences of bacteria and viruses. Clin Infect Dis 2006;43:1417-22 «PMID: 17083014»PubMed
  11. Sillanpää S, Oikarinen S, Sipilä M ym. Moraxella catarrhalis Might Be More Common than Expected in Acute Otitis Media in Young Finnish Children. J Clin Microbiol 2016;54:2373-9 «PMID: 27413187»PubMed
  12. Chantzi FM, Papadopoulos NG, Bairamis T ym. Human rhinoviruses in otitis media with effusion. Pediatr Allergy Immunol 2006;17:514-8 «PMID: 17014626»PubMed
  13. Bulut Y, Güven M, Otlu B ym. Acute otitis media and respiratory viruses. Eur J Pediatr 2007;166:223-8 «PMID: 16967296»PubMed
  14. Nokso-Koivisto J, Marom T, Chonmaitree T. Importance of viruses in acute otitis media. Curr Opin Pediatr 2015;27:110-5 «PMID: 25514574»PubMed
  15. Ruohola A, Pettigrew MM, Lindholm L ym. Bacterial and viral interactions within the nasopharynx contribute to the risk of acute otitis media. J Infect 2013;66:247-54 «PMID: 23266462»PubMed
  16. Niemela M, Uhari M, Jounio-Ervasti K ym. Lack of specific symptomatology in children with acute otitis media. Pediatr Infect Dis J 1994;13:765-8 «PMID: 7808842»PubMed
  17. Baker RB. Is ear pulling associated with ear infection? Pediatrics 1992;90:1006-7 «PMID: 1437419»PubMed
  18. Helenius KK, Laine MK, Tähtinen PA ym. Tympanometry in discrimination of otoscopic diagnoses in young ambulatory children. Pediatr Infect Dis J 2012;31:1003-6 «PMID: 22592519»PubMed
  19. Puhakka T, Pulkkinen J, Silvennoinen H ym. Comparison of spectral gradient acoustic reflectometry and tympanometry for detection of middle-ear effusion in children. Pediatr Infect Dis J 2014;33:e183-6 «PMID: 24717962»PubMed
  20. Smith CG, Paradise JL, Sabo DL ym. Tympanometric findings and the probability of middle-ear effusion in 3686 infants and young children. Pediatrics 2006;118:1-13 «PMID: 16818543»PubMed.
  21. Karma PH, Penttilä MA, Sipilä MM ym. Otoscopic diagnosis of middle ear effusion in acute and non-acute otitis media. I. The value of different otoscopic findings. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 1989;17:37-49 «PMID: 2707977»PubMed
  22. Bertin L, Pons G, d'Athis P ym. A randomized, double-blind, multicentre controlled trial of ibuprofen versus acetaminophen and placebo for symptoms of acute otitis media in children. Fundam Clin Pharmacol 1996;10:387-92 «PMID: 8871138»PubMed
  23. Varsano IB, Volovitz BM, Grossman JE. Effect of naproxen, a prostaglandin inhibitor, on acute otitis media and persistence of middle ear effusion in children. Ann Otol Rhinol Laryngol 1989;98:389-92 «PMID: 2655526»PubMed
  24. Rovers MM, Glasziou P, Appelman CL ym. Antibiotics for acute otitis media: a meta-analysis with individual patient data. Lancet 2006;368:1429-35 «PMID: 17055944»PubMed
  25. Tähtinen PA, Laine MK, Ruohola A. Prognostic Factors for Treatment Failure in Acute Otitis Media. Pediatrics 2017; Aug 8. pii: e20170072 «PMID: 28790141»PubMed, «http://pediatrics.aappublications.org/content/early/2017/08/04/peds.2017-0072»4
  26. Barnett ED, Teele DW, Klein JO ym. Comparison of ceftriaxone and trimethoprim-sulfamethoxazole for acute otitis media. Greater Boston Otitis Media Study Group. Pediatrics 1997;99:23-8 «PMID: 8989332»PubMed
  27. Hatakka K, Blomgren K, Pohjavuori S ym. Treatment of acute otitis media with probiotics in otitis-prone children-a double-blind, placebo-controlled randomised study. Clin Nutr 2007;26:314-21 «PMID: 17353072»PubMed
  28. Alho OP, Koivu M, Sorri M ym. Risk factors for recurrent acute otitis media and respiratory infection in infancy. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 1990;19:151-61 «PMID: 2373599»PubMed
  29. Alho OP, Koivu M, Sorri M ym. The occurrence of acute otitis media in infants. A life-table analysis. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 1991;21:7-14 «PMID: 2037420»PubMed
  30. Aniansson G, Alm B, Andersson B ym. A prospective cohort study on breast-feeding and otitis media in Swedish infants. Pediatr Infect Dis J 1994;13:183-8 «PMID: 8177624»PubMed
  31. Appelman CL, Claessen JQ, Touw-Otten FW ym. Co-amoxiclav in recurrent acute otitis media: placebo controlled study. BMJ 1991;303:1450-2 «PMID: 1773154»PubMed
  32. Arguedas A, Soley C, Kamicker BJ ym. Single-dose extended-release azithromycin versus a 10-day regimen of amoxicillin/clavulanate for the treatment of children with acute otitis media. Int J Infect Dis 2011;15:e240-8 «PMID: 21269858»PubMed
  33. Arguedas A, Soley C. Pneumococcal vaccination for acute otitis media. Lancet 2006;367:1897-8; author reply 1898 «PMID: 16765749»PubMed
  34. Arola M, Ruuskanen O, Ziegler T ym. Clinical role of respiratory virus infection in acute otitis media. Pediatrics 1990;86:848-55 «PMID: 2174535»PubMed
  35. Autret-Leca E, Giraudeau B, Ployet MJ ym. Amoxicillin/clavulanic acid is ineffective at preventing otitis media in children with presumed viral upper respiratory infection: a randomized, double-blind equivalence, placebo-controlled trial. Br J Clin Pharmacol 2002;54:652-6 «PMID: 12492614»PubMed
  36. Bauchner H, Leventhal JM, Shapiro ED. Studies of breast-feeding and infections. How good is the evidence? JAMA 1986;256:887-92 «PMID: 3090286»PubMed
  37. Belshe RB, Edwards KM, Vesikari T ym. Live attenuated versus inactivated influenza vaccine in infants and young children. N Engl J Med 2007;356:685-96 «PMID: 17301299»PubMed
  38. Belshe RB, Mendelman PM, Treanor J ym. The efficacy of live attenuated, cold-adapted, trivalent, intranasal influenzavirus vaccine in children. N Engl J Med 1998;338:1405-12 «PMID: 9580647»PubMed
  39. Berman S, Nuss R, Roark R ym. Effectiveness of continuous vs. intermittent amoxicillin to prevent episodes of otitis media. Pediatr Infect Dis J 1992;11:63-7 «PMID: 1741200»PubMed
  40. Bezáková N, Damoiseaux RA, Hoes AW ym. Recurrence up to 3.5 years after antibiotic treatment of acute otitis media in very young Dutch children: survey of trial participants. BMJ 2009;338:b2525 «PMID: 19567910»PubMed
  41. Black S, Shinefield H, Fireman B ym. Efficacy, safety and immunogenicity of heptavalent pneumococcal conjugate vaccine in children. Northern California Kaiser Permanente Vaccine Study Center Group. Pediatr Infect Dis J 2000;19:187-95 «PMID: 10749457»PubMed
  42. Block SL, Heikkinen T, Toback SL ym. The efficacy of live attenuated influenza vaccine against influenza-associated acute otitis media in children. Pediatr Infect Dis J 2011;30:203-7 «PMID: 20935591»PubMed
  43. Bluestone CD, Stephenson JS, Martin LM. Ten-year review of otitis media pathogens. Pediatr Infect Dis J 1992;11:S7-11 «PMID: 1513611»PubMed
  44. Bonuck KA, Freeman K, Trombley M. Randomized controlled trial of a prenatal and postnatal lactation consultant intervention on infant health care use. Arch Pediatr Adolesc Med 2006;160:953-60 «PMID: 16953019»PubMed
  45. Boonacker CW, Rovers MM, Browning GG ym. Adenoidectomy with or without grommets for children with otitis media: an individual patient data meta-analysis. Health Technol Assess 2014;18:1-118 «PMID: 24438691»PubMed
  46. Bowatte G, Tham R, Allen KJ ym. Breastfeeding and childhood acute otitis media: a systematic review and meta-analysis. Acta Paediatr 2015;104:85-95 «PMID: 26265016»PubMed
  47. Bradley RH, National Institute of Child Health and Human Development (NICHD) Early Child Care Research Network.. Child care and common communicable illnesses in children aged 37 to 54 months. Arch Pediatr Adolesc Med 2003;157:196-200 «PMID: 12580692»PubMed
  48. Burke P, Bain J, Robinson D ym. Acute red ear in children: controlled trial of non-antibiotic treatment in general practice. BMJ 1991;303:558-62 «PMID: 1912887»PubMed
  49. Carlin SA, Marchant CD, Shurin PA ym. Host factors and early therapeutic response in acute otitis media. J Pediatr 1991;118:178-83 «PMID: 1899699»PubMed
  50. Casey JR, Block SL, Hedrick J ym. Comparison of amoxicillin/clavulanic acid high dose with cefdinir in the treatment of acute otitis media. Drugs 2012;72:1991-7 «PMID: 23039319»PubMed
  51. Casselbrant ML, Kaleida PH, Rockette HE ym. Efficacy of antimicrobial prophylaxis and of tympanostomy tube insertion for prevention of recurrent acute otitis media: results of a randomized clinical trial. Pediatr Infect Dis J 1992;11:278-86 «PMID: 1565551»PubMed
  52. Celedon JC, Litonjua AA, Weiss ST ym. Day care attendance in the first year of life and illnesses of the upper and lower respiratory tract in children with a familial history of atopy. Pediatrics 1999;104:495-500 «PMID: 10469775»PubMed
  53. Chantry CJ, Howard CR, Auinger P. Full breastfeeding duration and associated decrease in respiratory tract infection in US children. Pediatrics 2006;117:425-32 «PMID: 16452362»PubMed
  54. Chee J, Pang KW, Yong JM ym. Topical versus oral antibiotics, with or without corticosteroids, in the treatment of tympanostomy tube otorrhea. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2016;86:183-8 «PMID: 27260604»PubMed
  55. Chirico G, Quartarone G, Mallefet P. Nasal congestion in infants and children: a literature review on efficacy and safety of non-pharmacological treatments. Minerva Pediatr 2014;66:549-57 «PMID: 25336097»PubMed
  56. Chonmaitree T, Alvarez-Fernandez P, Jennings K ym. Symptomatic and asymptomatic respiratory viral infections in the first year of life: association with acute otitis media development. Clin Infect Dis 2015;60:1-9 «PMID: 25205769»PubMed
  57. Chonmaitree T, Revai K, Grady JJ ym. Viral upper respiratory tract infection and otitis media complication in young children. Clin Infect Dis 2008;46:815-23 «PMID: 18279042»PubMed
  58. Clements DA, Langdon L, Bland C ym. Influenza A vaccine decreases the incidence of otitis media in 6- to 30-month-old children in day care. Arch Pediatr Adolesc Med 1995;149:1113-7 «PMID: 7550814»PubMed
  59. Cohen R, Levy C, Boucherat M ym. A multicenter, randomized, double-blind trial of 5 versus 10 days of antibiotic therapy for acute otitis media in young children. J Pediatr 1998;133:634-9 «PMID: 9821420»PubMed
  60. Coleman C, Moore M. Decongestants and antihistamines for acute otitis media in children. Cochrane Database Syst Rev 2008;3:CD001727 «PMID: 18646076»PubMed
  61. Courter JD, Baker WL, Nowak KS ym. Increased clinical failures when treating acute otitis media with macrolides: a meta-analysis. Ann Pharmacother 2010;44:471-8 «PMID: 20150506»PubMed
  62. Dagan R, Leibovitz E, Greenberg D ym. Early eradication of pathogens from middle ear fluid during antibiotic treatment of acute otitis media is associated with improved clinical outcome. Pediatr Infect Dis J 1998;17:776-82 «PMID: 9779760»PubMed
  63. Daly KA, Brown JE, Lindgren BR ym. Epidemiology of otitis media onset by six months of age. Pediatrics 1999;103:1158-66 «PMID: 10353923»PubMed
  64. Daly KA, Giebink GS. Clinical epidemiology of otitis media. Pediatr Infect Dis J 2000;19:S31-6 «PMID: 10821470»PubMed
  65. Damoiseaux RA, van Balen FA, Hoes AW ym. Primary care based randomised, double blind trial of amoxicillin versus placebo for acute otitis media in children aged under 2 years. BMJ 2000;320:350-4 «PMID: 10657332»PubMed
  66. De Diego JI, Prim MP, Alfonso C ym. Comparison of amoxicillin and azithromycin in the prevention of recurrent acute otitis media. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2001;58:47-51 «PMID: 11249979»PubMed
  67. de Hoog ML, Venekamp RP, van der Ent CK ym. Impact of early daycare on healthcare resource use related to upper respiratory tract infections during childhood: prospective WHISTLER cohort study. BMC Med 2014;12:107 «PMID: 24965189»PubMed
  68. Duncan B, Ey J, Holberg CJ ym. Exclusive breast-feeding for at least 4 months protects against otitis media. Pediatrics 1993;91:867-72 «PMID: 8474804»PubMed
  69. Engelhard D, Cohen D, Strauss N ym. Randomised study of myringotomy, amoxycillin/clavulanate, or both for acute otitis media in infants. Lancet 1989;2:141-3 «PMID: 2567903»PubMed
  70. Eskola J, Kilpi T, Palmu A ym. Efficacy of a pneumococcal conjugate vaccine against acute otitis media. N Engl J Med 2001;344:403-9 «PMID: 11172176»PubMed
  71. Etzel RA, Pattishall EN, Haley NJ ym. Passive smoking and middle ear effusion among children in day care. Pediatrics 1992;90:228-32 «PMID: 1641287»PubMed
  72. Fireman B, Black SB, Shinefield HR ym. Impact of the pneumococcal conjugate vaccine on otitis media. Pediatr Infect Dis J 2003;22:10-6 «PMID: 12544402»PubMed
  73. Fleming DW, Cochi SL, Hightower AW ym. Childhood upper respiratory tract infections: to what degree is incidence affected by day-care attendance? Pediatrics 1987;79:55-60 «PMID: 3797171»PubMed
  74. Foglé-Hansson M, White P, Hermansson A. Pathogens in acute otitis media--impact of intermittent penicillin V prophylaxis on infant nasopharyngeal flora. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2003;67:511-6 «PMID: 12697353»PubMed
  75. Gillies M, Ranakusuma A, Hoffmann T ym. Common harms from amoxicillin: a systematic review and meta-analysis of randomized placebo-controlled trials for any indication. CMAJ 2015;187:E21-31 «PMID: 25404399»PubMed
  76. Goldenberg JZ, Lytvyn L, Steurich J ym. Probiotics for the prevention of pediatric antibiotic-associated diarrhea. Cochrane Database Syst Rev 2015;12:CD004827 «PMID: 26695080»PubMed
  77. Gooch WM 3rd, Blair E, Puopolo A ym. Effectiveness of five days of therapy with cefuroxime axetil suspension for treatment of acute otitis media. Pediatr Infect Dis J 1996;15:157-64 «PMID: 8822290»PubMed
  78. Griffin G, Flynn CA. Antihistamines and/or decongestants for otitis media with effusion (OME) in children. Cochrane Database Syst Rev 2011;9:CD003423 «PMID: 21901683»PubMed
  79. Hammarén-Malmi S, Saxen H, Tarkkanen J ym. Adenoidectomy does not significantly reduce the incidence of otitis media in conjunction with the insertion of tympanostomy tubes in children who are younger than 4 years: a randomized trial. Pediatrics 2005;116:185-9 «PMID: 15995051»PubMed
  80. Hammarén-Malmi S, Saxen H, Tarkkanen J ym. Passive smoking after tympanostomy and risk of recurrent acute otitis media. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2007;71:1305-10 «PMID: 17582514»PubMed
  81. Hatakka K, Piirainen L, Pohjavuori S ym. Factors associated with acute respiratory illness in day care children. Scand J Infect Dis 2010;42:704-11 «PMID: 20465487»PubMed
  82. Hautalahti O, Renko M, Tapiainen T ym. Failure of xylitol given three times a day for preventing acute otitis media. Pediatr Infect Dis J 2007;26:423-7 «PMID: 17468653»PubMed
  83. Heikkinen T, Block SL, Toback SL ym. Effectiveness of intranasal live attenuated influenza vaccine against all-cause acute otitis media in children. Pediatr Infect Dis J 2013;32:669-74 «PMID: 23271441»PubMed
  84. Heikkinen T, Ruuskanen O, Waris M ym. Influenza vaccination in the prevention of acute otitis media in children. Am J Dis Child 1991;145:445-8 «PMID: 1849344»PubMed
  85. Heikkinen T, Ruuskanen O, Ziegler T ym. Short-term use of amoxicillin-clavulanate during upper respiratory tract infection for prevention of acute otitis media. J Pediatr 1995;126:313-6 «PMID: 7844685»PubMed
  86. Heikkinen T, Ruuskanen O. Effectiveness of influenza vaccine to prevent acute otitis media. JAMA 2004;291:692-3; author reply 693-4 «PMID: 14871907»PubMed
  87. Heikkinen T, Ruuskanen O. Signs and symptoms predicting acute otitis media. Arch Pediatr Adolesc Med 1995;149:26-9 «PMID: 7827655»PubMed
  88. Heikkinen T, Ruuskanen O. Temporal development of acute otitis media during upper respiratory tract infection. Pediatr Infect Dis J 1994;13:659-61 «PMID: 7970958»PubMed
  89. Henderson FW, Collier AM, Sanyal MA ym. A longitudinal study of respiratory viruses and bacteria in the etiology of acute otitis media with effusion. N Engl J Med 1982;306:1377-83 «PMID: 6281639»PubMed
  90. Hendrickse WA, Kusmiesz H, Shelton S ym. Five vs. ten days of therapy for acute otitis media. Pediatr Infect Dis J 1988;7:14-23 «PMID: 3277153»PubMed
  91. Hoberman A, Greenberg DP, Paradise JL ym. Effectiveness of inactivated influenza vaccine in preventing acute otitis media in young children: a randomized controlled trial. JAMA 2003;290:1608-16 «PMID: 14506120»PubMed
  92. Hoberman A, Paradise JL, Burch DJ ym. Equivalent efficacy and reduced occurrence of diarrhea from a new formulation of amoxicillin/clavulanate potassium (Augmentin) for treatment of acute otitis media in children. Pediatr Infect Dis J 1997;16:463-70 «PMID: 9154538»PubMed
  93. Hoberman A, Paradise JL, Rockette HE ym. Shortened Antimicrobial Treatment for Acute Otitis Media in Young Children. N Engl J Med 2016;375:2446-2456 «PMID: 28002709»PubMed
  94. Hoberman A, Paradise JL, Rockette HE ym. Treatment of acute otitis media in children under 2 years of age. N Engl J Med 2011;364:105-15 «PMID: 21226576»PubMed
  95. Håberg SE, Bentdal YE, London SJ ym. Prenatal and postnatal parental smoking and acute otitis media in early childhood. Acta Paediatr 2010;99:99-105 «PMID: 19764924»PubMed
  96. Ilicali OC, Keles N, De er K ym. Evaluation of the effect of passive smoking on otitis media in children by an objective method: urinary cotinine analysis. Laryngoscope 2001;111:163-7 «PMID: 11192887»PubMed
  97. Ingvarsson L, Lundgren K. Penicillin treatment of acute otitis media in children. A study of the duration of treatment. Acta Otolaryngol 1982;94:283-7 «PMID: 6816006»PubMed
  98. Jackson JM, Mourino AP. Pacifier use and otitis media in infants twelve months of age or younger. Pediatr Dent 1999;21:255-60 «PMID: 10436480»PubMed
  99. Johnston BC, Goldenberg JZ, Parkin PC. Probiotics and the Prevention of Antibiotic-Associated Diarrhea in Infants and Children. JAMA 2016;316:1484-1485 «PMID: 27727371»PubMed
  100. Joki-Erkkilä VP, Laippala P, Pukander J. Increase in paediatric acute otitis media diagnosed by primary care in two Finnish municipalities--1994-5 versus 1978-9. Epidemiol Infect 1998;121:529-34 «PMID: 10030701»PubMed
  101. Jørgensen F, Andersson B, Hanson LA ym. Gamma-globulin treatment of recurrent acute otitis media in children. Pediatr Infect Dis J 1990;9:389-94 «PMID: 2367159»PubMed
  102. Kafetzis DA, Astra H, Mitropoulos L. Five-day versus ten-day treatment of acute otitis media with cefprozil. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 1997;16:283-6 «PMID: 9177961»PubMed
  103. Kaleida PH, Casselbrant ML, Rockette HE ym. Amoxicillin or myringotomy or both for acute otitis media: results of a randomized clinical trial. Pediatrics 1991;87:466-74 «PMID: 2011422»PubMed
  104. Karma P, Pukander J, Sipilä M ym. Prevention of otitis media in children by pneumococcal vaccination. Am J Otolaryngol 1985;6:173-84 «PMID: 3893185»PubMed
  105. Kero P, Piekkala P. Factors affecting the occurrence of acute otitis media during the first year of life. Acta Paediatr Scand 1987;76:618-23 «PMID: 3630680»PubMed
  106. Kilpi T, Ahman H, Jokinen J ym. Protective efficacy of a second pneumococcal conjugate vaccine against pneumococcal acute otitis media in infants and children: randomized, controlled trial of a 7-valent pneumococcal polysaccharide-meningococcal outer membrane protein complex conjugate vaccine in 1666 children. Clin Infect Dis 2003;37:1155-64 «PMID: 14557958»PubMed
  107. Kilpi T, Herva E, Kaijalainen T ym. Bacteriology of acute otitis media in a cohort of Finnish children followed for the first two years of life. Pediatr Infect Dis J 2001;20:654-62 «PMID: 11465836»PubMed
  108. Kjellman NI, Harder H, Lindwall L ym. Longterm treatment with brompheniramine and phenylpropanolamine in recurrent otitis media--a double-blind study. J Otolaryngol 1978;7:257-61 «PMID: 357754»PubMed
  109. Koivunen P, Alho OP, Uhari M, Niemelä M, Luotonen J. Minitympanometry in detecting middle ear fluid. J Pediatr 1997 Sep;131(3):419-22. «PMID: 9329419»PubMed
  110. Koivunen P, Kontiokari T, Niemelä M ym. Time to development of acute otitis media during an upper respiratory tract infection in children. Pediatr Infect Dis J 1999;18:303-5 «PMID: 10093961»PubMed
  111. Koivunen P, Uhari M, Luotonen J ym. Adenoidectomy versus chemoprophylaxis and placebo for recurrent acute otitis media in children aged under 2 years: randomised controlled trial. BMJ 2004;328:487 «PMID: 14769785»PubMed
  112. Kontiokari T, Koivunen P, Niemelä M ym. Symptoms of acute otitis media. Pediatr Infect Dis J 1998;17:676-9 «PMID: 9726339»PubMed
  113. Kozyrskyj AL, Hildes-Ripstein GE, Longstaffe SE ym. Treatment of acute otitis media with a shortened course of antibiotics: a meta-analysis. JAMA 1998;279:1736-42 «PMID: 9624028»PubMed
  114. Ladomenou F, Kafatos A, Tselentis Y ym. Predisposing factors for acute otitis media in infancy. J Infect 2010;61:49-53 «PMID: 20394772»PubMed
  115. Laine MK, Tähtinen PA, Ruuskanen O ym. Symptoms or symptom-based scores cannot predict acute otitis media at otitis-prone age. Pediatrics 2010;125:e1154-61 «PMID: 20368317»PubMed
  116. Le CT, Freeman DW, Fireman BH. Evaluation of ventilating tubes and myringotomy in the treatment of recurrent or persistent otitis media. Pediatr Infect Dis J 1991;10:2-11 «PMID: 2003051»PubMed
  117. Le Saux N, Gaboury I, Baird M ym. A randomized, double-blind, placebo-controlled noninferiority trial of amoxicillin for clinically diagnosed acute otitis media in children 6 months to 5 years of age. CMAJ 2005;172:335-41 «PMID: 15684116»PubMed
  118. Lieu JE, Feinstein AR. Effect of gestational and passive smoke exposure on ear infections in children. Arch Pediatr Adolesc Med 2002;156:147-54 «PMID: 11814376»PubMed
  119. Lindberg K, Hammarström L, Samuelson A ym. Children with recurrent episodes of acute otitis media: the effect of local administration of immunoglobulin G on acute otitis media, colonization and turnover of non-encapsulated Haemophilus influenzae in the nasopharynx. Clin Otolaryngol Allied Sci 2000;25:161-8 «PMID: 10816223»PubMed
  120. Little P, Gould C, Williamson I ym. Pragmatic randomised controlled trial of two prescribing strategies for childhood acute otitis media. BMJ 2001;322:336-42 «PMID: 11159657»PubMed
  121. Lundgren K, Ingvarsson L. Epidemiology of acute otitis media in children. Scand J Infect Dis Suppl 1983;39:19-25 «PMID: 6580731»PubMed
  122. Mandel EM, Casselbrant ML, Rockette HE ym. Efficacy of antimicrobial prophylaxis for recurrent middle ear effusion. Pediatr Infect Dis J 1996;15:1074-82 «PMID: 8970215»PubMed
  123. Marchant CD, Carlin SA, Johnson CE ym. Measuring the comparative efficacy of antibacterial agents for acute otitis media: the "Pollyanna phenomenon". J Pediatr 1992;120:72-7 «PMID: 1731027»PubMed
  124. Marchisio P, Cavagna R, Maspes B ym. Efficacy of intranasal virosomal influenza vaccine in the prevention of recurrent acute otitis media in children. Clin Infect Dis 2002;35:168-74 «PMID: 12087523»PubMed
  125. Mattila PS, Joki-Erkkilä VP, Kilpi T ym. Prevention of otitis media by adenoidectomy in children younger than 2 years. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 2003;129:163-8 «PMID: 12578443»PubMed
  126. McCormick DP, Chonmaitree T, Pittman C ym. Nonsevere acute otitis media: a clinical trial comparing outcomes of watchful waiting versus immediate antibiotic treatment. Pediatrics 2005;115:1455-65 «PMID: 15930204»PubMed
  127. McCormick DP, Jennings K, Ede LC ym. Use of symptoms and risk factors to predict acute otitis media in infants. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2016;81:55-9 «PMID: 26810291»PubMed
  128. McDonald S, Langton Hewer CD, Nunez DA. Grommets (ventilation tubes) for recurrent acute otitis media in children. Cochrane Database Syst Rev 2008;4:CD004741 «PMID: 18843668»PubMed
  129. Mikals SJ, Brigger MT. Adenoidectomy as an adjuvant to primary tympanostomy tube placement: a systematic review and meta-analysis. JAMA Otolaryngol Head Neck Surg 2014;140:95-101 «PMID: 24287958»PubMed
  130. Morris PS, Gadil G, McCallum GB ym. Single-dose azithromycin versus seven days of amoxycillin in the treatment of acute otitis media in Aboriginal children (AATAAC): a double blind, randomised controlled trial. Med J Aust 2010;192:24-9 «PMID: 20047544»PubMed
  131. Mygind N, Meistrup-Larsen KI, Thomsen J ym. Penicillin in acute otitis media: a double-blind placebo-controlled trial. Clin Otolaryngol Allied Sci 1981;6:5-13 «PMID: 6791864»PubMed
  132. Mäkelä PH, Leinonen M, Pukander J ym. A study of the pneumococcal vaccine in prevention of clinically acute atttacks of recurrent otitis media. Rev Infect Dis 1981;3 Suppl:S124-32 «PMID: 6974386»PubMed
  133. Mäkelä PH, Sibakov M, Herva E ym. Pneumococcal vaccine and otitis media. Lancet 1980;2:547-51 «PMID: 6106735»PubMed
  134. Niemelä M, Pihakari O, Pokka T ym. Pacifier as a risk factor for acute otitis media: A randomized, controlled trial of parental counseling. Pediatrics 2000;106:483-8 «PMID: 10969091»PubMed
  135. Niemelä M, Uhari M, Hannuksela A. Pacifiers and dental structure as risk factors for otitis media. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 1994;29:121-7 «PMID: 8056494»PubMed
  136. Niemelä M, Uhari M, Möttönen M. A pacifier increases the risk of recurrent acute otitis media in children in day care centers. Pediatrics 1995;96:884-8 «PMID: 7478830»PubMed
  137. Owen MJ, Baldwin CD, Swank PR ym. Relation of infant feeding practices, cigarette smoke exposure, and group child care to the onset and duration of otitis media with effusion in the first two years of life. J Pediatr 1993;123:702-11 «PMID: 8229477»PubMed
  138. Pichichero ME, Cohen R. Shortened course of antibiotic therapy for acute otitis media, sinusitis and tonsillopharyngitis. Pediatr Infect Dis J 1997;16:680-95 «PMID: 9239773»PubMed
  139. Pichichero ME, Pichichero CL. Persistent acute otitis media: I. Causative pathogens. Pediatr Infect Dis J 1995;14:178-83 «PMID: 7761181»PubMed
  140. Prellner K, Foglé-Hansson M, Jørgensen F ym. Prevention of recurrent acute otitis media in otitis-prone children by intermittent prophylaxis with penicillin. Acta Otolaryngol 1994;114:182-7 «PMID: 8203201»PubMed
  141. Prymula R, Peeters P, Chrobok V ym. Pneumococcal capsular polysaccharides conjugated to protein D for prevention of acute otitis media caused by both Streptococcus pneumoniae and non-typable Haemophilus influenzae: a randomised double-blind efficacy study. Lancet 2006;367:740-8 «PMID: 16517274»PubMed
  142. Puhakka H. Pieni tympanometri parantaa lasten välikorvantulehdusten diagnostiikkaa avohoidossa. Suom Lääkäril 1991;46:2708-11
  143. Pukander J, Luotonen J, Timonen M ym. Risk factors affecting the occurrence of acute otitis media among 2-3-year-old urban children. Acta Otolaryngol 1985;100:260-5 «PMID: 4061076»PubMed
  144. Randall JE, Hendley JO. A decongestant-antihistamine mixture in the prevention of otitis media in children with colds. Pediatrics 1979;63:483-5 «PMID: 440849»PubMed
  145. Roark R, Berman S. Continuous twice daily or once daily amoxicillin prophylaxis compared with placebo for children with recurrent acute otitis media. Pediatr Infect Dis J 1997;16:376-81 «PMID: 9109139»PubMed
  146. Roos K, Larsson P. Efficacy of ceftibuten in 5 versus 10 days treatment of recurrent acute otitis media in children. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2000;55:109-15 «PMID: 11006450»PubMed
  147. Rosenfeld RM, Schwartz SR, Pynnonen MA ym. Clinical practice guideline: Tympanostomy tubes in children. Otolaryngol Head Neck Surg 2013;149:S1-35 «PMID: 23818543»PubMed
  148. Rosenfeld RM, Vertrees JE, Carr J ym. Clinical efficacy of antimicrobial drugs for acute otitis media: metaanalysis of 5400 children from thirty-three randomized trials. J Pediatr 1994;124:355-67 «PMID: 8120703»PubMed
  149. Rovers MM, Numans ME, Langenbach E ym. Is pacifier use a risk factor for acute otitis media? A dynamic cohort study. Fam Pract 2008;25:233-6 «PMID: 18562333»PubMed
  150. Rubin DH, Leventhal JM, Krasilnikoff PA ym. Relationship between infant feeding and infectious illness: a prospective study of infants during the first year of life. Pediatrics 1990;85:464-71 «PMID: 2314958»PubMed
  151. Ruohola A, Heikkinen T, Jero J ym. Oral prednisolone is an effective adjuvant therapy for acute otitis media with discharge through tympanostomy tubes. J Pediatr 1999;134:459-63 «PMID: 10190921»PubMed
  152. Ruohola A, Heikkinen T, Meurman O ym. Antibiotic treatment of acute otorrhea through tympanostomy tube: randomized double-blind placebo-controlled study with daily follow-up. Pediatrics 2003;111:1061-7 «PMID: 12728089»PubMed
  153. Ruohola A, Heikkinen T, Waris M ym. Intranasal fluticasone propionate does not prevent acute otitis media during viral upper respiratory infection in children. J Allergy Clin Immunol 2000;106:467-71 «PMID: 10984365»PubMed
  154. Ruohola A, Laine MK, Tähtinen PA. Effect of Antimicrobial Treatment on the Resolution of Middle-Ear Effusion After Acute Otitis Media. J Pediatric Infect Dis Soc 2017;: «PMID: 28340091»PubMed
  155. Ruuskanen O, Arola M, Putto-Laurila A ym. Acute otitis media and respiratory virus infections. Pediatr Infect Dis J 1989;8:94-9 «PMID: 2495520»PubMed
  156. Salah M, Abdel-Aziz M, Al-Farok A ym. Recurrent acute otitis media in infants: analysis of risk factors. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2013;77:1665-9 «PMID: 23953241»PubMed
  157. Shurin PA, Rehmus JM, Johnson CE ym. Bacterial polysaccharide immune globulin for prophylaxis of acute otitis media in high-risk children. J Pediatr 1993;123:801-10 «PMID: 8229496»PubMed
  158. Simoes EA, Groothuis JR, Tristram DA ym. Respiratory syncytial virus-enriched globulin for the prevention of acute otitis media in high risk children. J Pediatr 1996;129:214-9 «PMID: 8765618»PubMed
  159. Sipilä M, Karma P, Pukander J ym. The Bayesian approach to the evaluation of risk factors in acute and recurrent acute otitis media. Acta Otolaryngol 1988;106:94-101 «PMID: 3421103»PubMed
  160. Sloyer JL Jr, Ploussard JH, Howie VM. Efficacy of pneumococcal polysaccharide vaccine in preventing acute otitis media in infants in Huntsville, Alabama. Rev Infect Dis 1981;3 Suppl:S119-23 «PMID: 7280444»PubMed
  161. Stathis SL, O'Callaghan DM, Williams GM ym. Maternal cigarette smoking during pregnancy is an independent predictor for symptoms of middle ear disease at five years' postdelivery. Pediatrics 1999;104:e16 «PMID: 10429134»PubMed
  162. Stenstrom R, Bernard PA, Ben-Simhon H. Exposure to environmental tobacco smoke as a risk factor for recurrent acute otitis media in children under the age of five years. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 1993;27:127-36 «PMID: 8258480»PubMed
  163. Stockmann C, Ampofo K, Hersh AL ym. Seasonality of acute otitis media and the role of respiratory viral activity in children. Pediatr Infect Dis J 2013;32:314-9 «PMID: 23249910»PubMed
  164. Ståhlberg MR, Ruuskanen O, Virolainen E. Risk factors for recurrent otitis media. Pediatr Infect Dis 1986;5:30-2 «PMID: 3945573»PubMed
  165. Tainio VM, Savilahti E, Salmenperä L ym. Risk factors for infantile recurrent otitis media: atopy but not type of feeding. Pediatr Res 1988;23:509-12 «PMID: 3387173»PubMed
  166. Tapiainen T, Kujala T, Renko M ym. Effect of antimicrobial treatment of acute otitis media on the daily disappearance of middle ear effusion: a placebo-controlled trial. JAMA Pediatr 2014;168:635-41 «PMID: 24797294»PubMed
  167. Tapiainen T, Luotonen L, Kontiokari T ym. Xylitol administered only during respiratory infections failed to prevent acute otitis media. Pediatrics 2002;109:E19 «PMID: 11826229»PubMed
  168. Teele DW, Klein JO, Bratton L ym. Use of pneumococcal vaccine for prevention of recurrent acute otitis media in infants in Boston. The Greater Boston Collaborative Otitis Media Study Group. Rev Infect Dis 1981;3 Suppl:S113-8 «PMID: 7280443»PubMed
  169. Teele DW, Klein JO, Rosner B. Epidemiology of otitis media during the first seven years of life in children in greater Boston: a prospective, cohort study. J Infect Dis 1989;160:83-94 «PMID: 2732519»PubMed
  170. Teele DW, Klein JO, Word BM ym. Antimicrobial prophylaxis for infants at risk for recurrent acute otitis media. Vaccine 2000;19 Suppl 1:S140-3 «PMID: 11163478»PubMed
  171. Thanaviratananich S, Laopaiboon M, Vatanasapt P. Once or twice daily versus three times daily amoxicillin with or without clavulanate for the treatment of acute otitis media. Cochrane Database Syst Rev 2013;12:CD004975 «PMID: 24338106»PubMed
  172. Tähtinen PA, Laine MK, Huovinen P ym. A placebo-controlled trial of antimicrobial treatment for acute otitis media. N Engl J Med 2011;364:116-26 «PMID: 21226577»PubMed
  173. Tähtinen PA, Laine MK, Ruuskanen O ym. Delayed versus immediate antimicrobial treatment for acute otitis media. Pediatr Infect Dis J 2012;31:1227-32 «PMID: 22760531»PubMed
  174. Uhari M, Kontiokari T, Koskela M ym. Xylitol chewing gum in prevention of acute otitis media: double blind randomised trial. BMJ 1996;313:1180-4 «PMID: 8916749»PubMed
  175. Uhari M, Kontiokari T, Niemelä M. A novel use of xylitol sugar in preventing acute otitis media. Pediatrics 1998;102:879-84 «PMID: 9755259»PubMed
  176. Uhari M, Mäntysaari K, Niemelä M. A meta-analytic review of the risk factors for acute otitis media. Clin Infect Dis 1996;22:1079-83 «PMID: 8783714»PubMed
  177. Uhari M, Niemelä M, Hietala J. Prediction of acute otitis media with symptoms and signs. Acta Paediatr 1995;84:90-2 «PMID: 7734909»PubMed
  178. Ukkonen P, Varis K, Jernfors M ym. Treatment of acute otitis media with an antiadhesive oligosaccharide: a randomised, double-blind, placebo-controlled trial. Lancet 2000;356:1398-402 «PMID: 11052582»PubMed
  179. van Balen FA, de Melker RA. Validation of a portable tympanometer for use in primary care. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 1994;29:219-25 «PMID: 8056505»PubMed
  180. van Buchem FL, Dunk JH, van't Hof MA. Therapy of acute otitis media: myringotomy, antibiotics, or neither? A double-blind study in children. Lancet 1981;2:883-7 «PMID: 6117681»PubMed
  181. Warren JJ, Levy SM, Kirchner HL ym. Pacifier use and the occurrence of otitis media in the first year of life. Pediatr Dent 2001;23:103-7 «PMID: 11340716»PubMed
  182. Veenhoven R, Bogaert D, Uiterwaal C ym. Effect of conjugate pneumococcal vaccine followed by polysaccharide pneumococcal vaccine on recurrent acute otitis media: a randomised study. Lancet 2003;361:2189-95 «PMID: 12842372»PubMed
  183. Venekamp RP, Sanders S, Glasziou PP ym. Antibiotics for acute otitis media in children. Cochrane Database Syst Rev 2013;1:CD000219 «PMID: 23440776»PubMed
  184. Williams RL, Chalmers TC, Stange KC ym. Use of antibiotics in preventing recurrent acute otitis media and in treating otitis media with effusion. A meta-analytic attempt to resolve the brouhaha. JAMA 1993;270:1344-51 «PMID: 8141875»PubMed
  185. Winther B, Alper CM, Mandel EM ym. Temporal relationships between colds, upper respiratory viruses detected by polymerase chain reaction, and otitis media in young children followed through a typical cold season. Pediatrics 2007;119:1069-75 «PMID: 17545372»PubMed
  186. Zutavern A, Rzehak P, Brockow I ym. Day care in relation to respiratory-tract and gastrointestinal infections in a German birth cohort study. Acta Paediatr 2007;96:1494-9 «PMID: 17666100»PubMed

A

Antibiootin merkitys akuutin otiitin oireiden häviämisessä

Antimikrobilääkitys nopeuttaa hieman akuutin otiitin oireiden häviämistä hoidon alussa.

A

Antibiootin merkitys välikorvaeritteen häviämisessä

Antibiootti nopeuttaa välikorvaeritteen häviämistä ainakin osalla lapsista.

A

Decongestants and antihistamines for acute otitis media in children

Use of decongestants and antihistamines for acute otitis media or otitis media with effusion in children does not improve clinically important outcomes but gives an increased risk of side effects.

A

Hengitysteiden virusinfektio ja äkillinen välikorvatulehdus

Ylähengitystieinfektio on äkillisen välikorvatulehduksen merkittävin riskitekijä.

A

Influenssarokote akuutin otiitin ehkäisyssä

Influenssarokotteet vähentävät influenssaan liittyvän akuutin otiitin ilmaantumista.

A

Konjugoitu pneumokokkirokote äkillisen välikorvatulehduksen ehkäisyssä

Proteiinikonjugoidut pneumokokkirokotteet vähentävät jonkin verran akuutin otiitin ilmaantumista.

A

Korvakipu äkillisen välikorvatulehduksen oireena

Korvakipu on varsin spesifinen äkilliseen välikorvatulehdukseen viittaava oire, mutta sen puuttuminen ei poissulje äkillistä välikorvatulehdusta.

A

Ksylitoli äkillisen välikorvatulehduksen ehkäisyssä

Säännöllisesti 5 kertaa päivässä käytetty ksylitoli vähentää äkillisen välikorvatulehduksen ilmaantumista.

A

Pneumokokkipolysakkaridirokote akuutin otiitin ehkäisyssä

Pneumokokkipolysakkaridirokote ei ole tehokas akuutin otiitin ehkäisyssä.

A

Probiootit antibioottiripulin ehkäisyssä lapsilla

Probioottien käyttö antibioottihoidon aikana vähentää antibioottihoidon aikaisen ripulin ilmaantumista lapsilla.

A

Päivähoito ja sisarusten määrä äkillisen välikorvatulehduksen vaaratekijöinä

Päiväkotihoito, perhepäivähoito sekä vähintään yksi sisarus ovat äkillisen välikorvatulehduksen vaaratekijöitä.

A

Rintaruokinnan kesto äkillisen välikorvatulehduksen riskitekijänä

Lyhyt tai puuttuva rintaruokinta lisää äkillisten välikorvatulehdusten riskiä.

A

Tupakansavu äkillisen välikorvatulehduksen riskitekijänä

Altistuminen tupakansavulle on äkillisen välikorvatulehduksen riskitekijä.

A

Tärykalvolöydökset akuutissa otiitissa

Useimmilla akuuttia otiittia sairastavilla lapsilla tärykalvo on samea tai kellertävä ja sen muoto on tasainen tai pullottava.

A

Äkillisen välikorvatulehduksen ajallinen ilmaantuminen hengitystieinfektion aikana

Äkillisen välikorvatulehduksen ilmaantumishuippu on 3–4 päivää ylähengitystieinfektio-oireiden alkamisen jälkeen.

A

Äkillisen välikorvatulehduksen epäspesifiset oireet

Äkillistä välikorvatulehdusta ei voi luotettavasti diagnosoida epäspesifisten oireiden perusteella.

A

Äkillisen välikorvatulehduksen ilmaantuvuus eri ikäisillä lapsilla

Äkillisen välikorvatulehduksen ilmaantuvuus on suurimmillaan ikäryhmässä 6 kuukautta–2 vuotta.

A

Äkillisen välikorvatulehduksen yleisimmät aiheuttajat

Äkillisen välikorvatulehduksen yleisimmät aiheuttajabakteerit ovat Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae ja Moraxella catarrhalis.

B

Akuutin otiitin antibioottihoidon optimaalinen kesto

5 päivän antibioottihoidolla saadaan ilmeisesti äkillisessä välikorvatulehduksessa hieman huonompi teho alkuvaiheen oireiden häviämisessä kuin 10 päivän mittaisilla hoidoilla.

B

Kitarisaleikkaus ja toistuvat välikorvatulehdukset

Kitarisaleikkauksesta voi olla hyötyä etenkin vanhempien lasten korvatulehduksessa, mutta hyöty ja haitat huomioiden se ei ole ensisijainen hoitomuoto toistuvissa välikorvatulehduksissa.

B

Lyhyt steroidikuuri vuotavan putkikorvan hoidossa

Antibioottihoidon lisäksi annettava lyhyt steroidikuuri nopeuttaa vuodon loppumista tärykalvoputken kautta vuotavassa otiitissa.

B

Pitkäaikainen antibioottiestohoito äkillisen välikorvatulehduksen ehkäisyssä

Pitkäaikaisen antibioottiestohoidon teho äkillisen välikorvatulehduksen ehkäisyssä on tilastollisesti merkitsevä mutta vähäinen.

B

Steroidit tai antiadhesiiviset oligosakkaridit äkillisen välikorvatulehduksen ehkäisyssä

Intranasaalisella steroidilla tai intranasaalisella antiadhesiivisella oligosakkaridilla ei voitane ehkäistä äkillisen välikorvatulehduksen kehittymistä.

B

Toistuvat välikorvatulehdukset ja tärykalvoputkitus

Tärykalvoputkituksesta hyötyvät etenkin ne potilaat, joiden korvat eivät tulehdusten välillä parane eritteettömiksi.

B

Tutin käyttö äkillisen välikorvatulehduksen riskitekijänä

Tutin käyttö lisännee toistuvien välikorvatulehdusten riskiä.

B

Tympanometry in the diagnosis of acute otitis

It appears that tympanogram may be abnormal without acute otitis, but if tympanogram is normal acute otitis is unlikely.

B

Tärykalvopisto akuutin otiitin hoidossa

Tärykalvopistosta ei ilmeisesti ole hyötyä akuutin otiitin paranemisessa.

B

Vuotavan putkikorvan paikallishoito antibioottitipoilla

Paikallishoito antibioottitipoilla on ilmeisesti vuotavan putkikorvan hoidossa suun kautta otettavia antibiootteja parempi vaihtoehto niin hoitotulosten kuin haittavaikutustenkin suhteen.

B

Yölevottomuus äkillisen välikorvatulehduksen oireena

Yölevottomuutta esiintynee äkillistä välikorvatulehdusta sairastavilla lapsilla enemmän kuin pelkkää ylähengitystieinfektiota sairastavilla lapsilla, mutta sen ennustearvo hengitystieinfektiota sairastavalla lapsella on riittämätön ohjaamaan käytännön potilastyötä.

B

Äkillisen välikorvatulehduksen ehkäisy ylähengitystieinfektion aikana annettavalla antibiootilla

Ylähengitystieinfektion aikana annettavalla profylaktisella antibioottihoidolla ei ilmeisesti pystytä merkittävästi estämään äkillisen välikorvatulehduksen ilmaantumista.

C

Antihistamiinit ja dekongestantit akuutin otiitin ehkäisyssä

Antihistamiineilla ja dekongestanteilla ei voitane ehkäistä akuutin otiitin kehittymistä.

C

Eri antibioottien väliset tehoerot akuutin otiitin hoidossa

Antibioottien välillä ei liene tehoeroja äkillisen välikorvatulehduksen hoidossa.

C

Passiivinen immunisaatio akuutin otiitin ehkäisyssä

Passiivisella immunisaatiolla ei ole tehoa akuutin otiitin ehkäisyssä.

Korvien tutkimisasento
Otoskooppi
Äkillinen välikorvatulehdus (oikea tärykalvo)
Äkillinen välikorvatulehdus (vasen tärykalvo)

Aiheeseen liittyviä suosituksia